Język francuski


    Podoba mi się język mieszkańców kraju serów i wina :-) Francuski jest jednym z piękniejszych jakie dane mi było poznać. Wciąż się go uczę i mam nadzieję z czasem nabrać komunikatywnej biegłości.

    Polecam posłuchać popularnych piosenek francuskich: Porque Te Vas (Dlaczego odchodzisz: tekst), Tous les garcons et les filles (Wszyscy chłopcy i dziewczyny: tekst), Je Vole (Odlatuję : tekst), Derniere Danse (Ostatni taniec : tekst ), Comment ça va? Comme ci, comme ça, (Jak się masz? Tak sobie. Jakoś leci: słowa piosenki), Gitan (Cygan: słowa), Sous le vent (Pod wiatr słowa), L'ete Indien (Babie/indiańskie lato - słowa piosenki), Voyage, voyage (Podróże - tekst), Aux Champs Elysées (Na Polach Elizejskich - słowa piosenki), C'est si bon, Elle a Les Eyux Revolver (Ma oczy jak rewolwer, ma spojrzenie, które zabija : słowa), Natalie (słowa), Comme d'habitude (Jak zwykle: słowa), Paroles, (Słowa), La ballade des gens heureux (Ballada szczęśliwych ludzi - słowa) .

    Wiele określeń języka francuskiego na stałe zadomowiło się w języku polskim i nie tylko (w każdym razie są dość powszewchnie używane). Poniżej popularne określenia francuskie:

    Aide-mémoire - nota, która jest przekazywana osobiście lub doręczana korespondencyjnie po zakończeniu oficjalnych rozmów (lub podczas ich trwania) przez przedstawicieli służby dyplomatycznej lub wysokiej rangi urzędnika państwowego (dosł. pomoc dla pamięci)
    À propos - w związku z, przy okazji, nawiasem mówiąc, swoją drogą
    À rebours (au rebours) - na opak, na odwrót, na wspak
    Apanage - (czyt.apanaż) korzyści finansowe związane z zajmowaniem wysokiego stanowiska lub wykonywaniem prestiżowego zawodu, pierwotnie na dworze monarszym wydzielane młodszym członkom dynastii (od późnołacińskiego słowa appanare - dawać chleb)
    Chargé d'affaires - szef misji dyplomatycznej
    En passant - mimochodem, przelotnie
    Entourage - świta, otoczenie, środowisko
    Attaché – najniższy stopień dyplomatyczny członka personelu dyplomatycznego państwa wysyłającego w państwie przyjmującym. Wyjątkiem jest attaché wojskowy, który – zachowując tradycyjną nazwę – posiada wysoki stopień dyplomatyczny (dosł. przydzielony, doczepiony).
    Vis-a-vis - naprzeciwko, naprzeciw siebie
    Dance macabre - taniec śmierci, artystyczne przedstawienie równości wszystkich ludzi wobec śmierci niezależnie od stanu społecznego
    Faux pas - gafa, nieświadomie popełniony nietakt, niezręczność, uchybienie formom towarzyskim
    Glamour - wyjątkowy wdzięk i urok osobisty połączony z wybitną urodą, sex-appeal; przepych, świetność, wspaniałość, splendor
    Déja vu - już widziane; odczucie, że przeżywana obecnie sytuacja wydarzyła się już kiedyś, w jakiejś nieokreślonej przeszłości, połączone z pewnością, że to niemożliwe.
    Jamais vu - nigdy nie widziane; jakakolwiek znana obserwatorowi sytuacja, która nie zostaje przez niego jednak rozpoznana
    Idée fixe - natrętna myśl, zaprzątająca ciągle umysł (myślenie), często cel, który ma być osiągnięty
    Joie de vivre - radość życia
    Kinkiet (z franc. quinquet) - pierwotnie stojąca lampa olejowa o palniku umieszczonym obok zbiornika paliwa, obecnie ampa albo świecznik o specjalnej konstrukcji, umożliwiającej wieszanie jej na ścianie
    Savoir-vivre - zasady dobrego zachowania w towarzystwie, konwenans towarzyski (dosł. wiedza jak żyć)
    Bon-ton - ogłada, znajomość obowiązujących zwyczajów
    bon mot - zręczne powiedzenie, dowcip, apoftegmat
    Femme fatale - kobieta przynoszącą mężczyźnie porażkę i zgubę
    Chapeau bas - kapelusze z głów, zawołanie w dowód uznania, wyrażenie podziwu i szacunku dla jakiejś osoby i jej osiągnięć
    Enfant terrible - nieznośne dziecko, osoba niedyskretna, nietaktowna, łamiąca wszelkie reguły
    Par excellence - w całym tego słowa znaczeniu, w najwyższym stopniu
    Pret-a-porter - gotowe do noszenia /o ubraniach/
    Par avion - pocztą lotniczą, za pomocą samolotu
    Tableau pamiątkowe zdjęcie grupy osób (dosł. obraz, tablica)
    Passe-partout - 1.sposób oprawiania ilustracji w karton, 2. stały bilet wolnego wstępu do muzeum, teatru, kina itp.(karnet?), 3.klucz uniwersalny, służący do otwierania wielu zamków np. w hotelach
    Porte parole - osoba przemawiająca w imieniu innych (rzecznik); w utworach literackich: narrator lub postać, która wyraża punkt widzenia autora (alter ego autora); ktoś lub coś (np.gazeta) reprezentujący czyjeś stanowisko, poglądy, opinię;
    Poste restante dosł. poczta pozostająca; sposób wysyłki polegający na dostarczeniu przesyłki pod adres dowolnego urzędu pocztowego, skąd adresat musi ją odebrać
    Raison d'etre - racja bytu, powód istnienia
    Tournée - objazd (podróż wyznaczoną trasą np. w związku z koncertami)
    Tete-a-tete - spotkanie twarzą w twarz; spotkanie tylko we dwoje, schadzka
    Impromptu (in promptu)- improwizacja, spontaniczne tworzenie; dosł. natychmiast, nie czekając
    Noblesse oblige - szlachectwo zobowiązuje (obliguje do szlachetnego postępowania); maksyma po raz pierwszy użyta przez pisarza francuskiego księcia de Lévis (1764–1830) w Maksymach i refleksjach.
    Foyer - (wym. fuaje) – duże i rozległe pomieszczenie (lub zespół pomieszczeń) w budynku teatru, opery, filharmonii, hali widowiskowej, kina itp., przylegające do widowni sali widowiskowej lub koncertowej, przeznaczone dla widzów do odpoczynku oraz spotkań towarzyskich.
    Carte blanche wym. ‹kart-bląsz› - wolna ręka, możliwość swobodnego działania, nieograniczone pełnomocnictwo otrzymane od kogoś (dosł. „biała karta”, tj. podpisana in blanco)
    Rendez-vous - pot. żart. umówione spotkanie z osobą płci przeciwnej, randka
    sauté (czytaj: sote) - sposób przyrządzania potrawy (ryby, drobiu), na szybko, w mocno rozgrzanym tłuszczu (ścięte białko mięsa wchłania mniej tłuszczu), bez panierowania (nago, naturalnie), oprószone tylko solą, pieprzem lub ziołami

    Wiele określeń kulinarnych pochodzi z kuchni francuskiej - na przykład: bagietka (od fr. une baguette de pain lub po prostu baguette) - popularna nazwa długiego i cienkiego pieczywa; croissant (czyt.krłasą) - pieczywo z ciasta francuskiego w kształcie rogalika, tradycyjnie bez nadzienia (może oznaczać również półksiężyc lub coś rosnącego, wzrastającego np: le probleme de la pauvreté croissante - problem wzrastającego ubóstwa); brioszka (fr. brioche) - francuskie śniadaniowe ciasto drożdżowe, z dużą ilością masła i jajek, a minimalną ilość cukru, pieczone w formie bułeczek z charakterystycznym "czopem" na wierzchu; koniak - napój alkoholowy typu winiak, zawierający ok. 40-45% alkoholu produkowany w okolicach miejscowości Cognac (stąd nazwa) w regionie Charente we Francji; szampan (z franc. champagne, od vin de Champagne) - wino musujące powszechnie kojarzony ze świętowaniem i luksusem, produkowane głównie w Szampanii, regionie w północno-wschodniej Francji; winegret lub vinaigrette - zimny sos do sałatek, przygotowywany jest głównie z oliwy, octu, pieprzu i soli, czasem z dodatkiem musztardy, soku z cytryny lub limonki, drobniutko posiekanej cebuli i przypraw ziołowych (od fr. vinaigre - ocet, vin aigre - dosł. kwaśne wino); purée (fr. purée czyt. pire - oczyszczony) - ugotowane warzywa przetarte przez sito lub rozgniecione tłuczkiem, w szczególności purée ziemniaczane; tarta (fr. tarte) - rodzaj wypieku, składającego się z kruchego, drożdżowego lub francuskiego ciasta i nadzienia, które może być zarówno słodkie (np. z owocami), jak i słone (np. z warzywami, grzybami); kotlet de volaille (fr. volaille => drób, ptactwo domowe) - kotlet panierowany w jajku i bułce tartej, smażony na głębokim oleju sporządzony z roztłuczonej piersi kurczaka nadziewanej masłem i przyprawami; ragout (od ragouter = wzmocnić smak - odnosi się do dania, a nie do osoby jedzącej; od gout = smak) - w kuchni francuskiej typ potrawy z mięsa, drobiu, dziczyzny, ryby lub warzyw, pokrajanych na regularnej wielkości kawałki i uduszonych w wywarze rybnym, warzywnym lub mięsnym, niekiedy w zagęszczonym zasmażką sosie, zwykle przyprawionych ziołami lub korzeniami; ratatouille (spolszczona nazwa: ratatuj) => "niewyszukane danie", Mets provençal a base de tomates, d'oignons, de courgettes, etc. tj. jarska potrawa prowansalska. Danie to opiera się na składnikach warzywnych, przede wszystkim na bakłażanach, cukinii, papryce, cebuli i pomidorach. Znane są francuskie sery np. camembert - miękki ser podpuszczkowy, którego nazwa pochodzi od wsi Camembert w departamencie Orne, w Normandii gdzie opracowano recepturę produkcji tego sera, brie (czyt.bri) - odmiana francuskiego sera podpuszczkowego wytwarzanego z krowiego mleka, o delikatnej woni pleśni oraz dymu i powstałe przy ich użyciu potrawy jak np. fondue (z fr. fondre = "roztapiać się") - potrawa przygotowana z gorącego sera i białego wina; sauté - (czytaj: sote) - sposób przyrządzania potrawy (ryby, drobiu), na szybko, w mocno rozgrzanym tłuszczu (ścięte białko mięsa wchłania mniej tłuszczu), bez panierowania (nago, naturalnie), oprószone tylko solą, pieprzem lub ziołami.
    Quiche odzaj wypieku w formie placka składającego się ze słonego kruchego ciasta i wytrawnego nadzienia zalanego jajeczno-śmietanową masą.

    Inne popularne określenia pochodzące z języka francuskiego to na przykład: rekonesans (fr. reconnaissance) - wstępne zapoznanie się z czymś w określonym terenie; w terminologii wojskowej oznacza rozpoznanie stanowisk i sił przeciwnika, w kartografii - dokonanie elementarnych pomiarów i obliczeń terenu. Również zapoznanie się z porządkiem i przebiegiem ćwiczeń itp.; sabotaż (fr. sabotage, od dawnego sabot - but, uderzać, tupać butami)- umyślne niewypełnienie albo wypełnianie wadliwie swoich obowiązków w zamiarze wywołania dezorganizacji, strat i szkód. Sabotaż ma na celu uniemożliwienie lub utrudnienie prawidłowego funkcjonowania zakładów albo urządzeń lub instytucji o poważnym znaczeniu dla działania państwa; renesans, inaczej odrodzenie (z fr. renaissance) - okres w historii kultury europejskiej, obejmujący przede wszystkim XVI wiek, określany często jako "odrodzenie sztuk i nauk"; awangarda (franc. avant garde - "straż przednia") - zespół tendencji i trendów w sztuce XX wieku odrzucający dotychczasowe style, kreujący własny świat, nienaśladujący rzeczywistości, szukający odrębnego języka wyrazu; w literaturze podstawą dla awangardzistów była twórczość opozycyjna wobec wzorców będących spadkiem po romantyzmie i Młodej Polsce; dekupaż (fr. découpage, "decouper" - wycinać) - technika zdobnicza polegająca na przyklejaniu na odpowiednio spreparowaną powierzchnię (praktycznie każda powierzchnia: drewno, metal, szkło, tkanina, plastik, ceramika) wzoru wyciętego z papieru lub serwetki papierowej (technika serwetkowa). Decoupage klasyczny polega na naklejaniu wzoru z papieru i pokryciu go wieloma warstwami lakieru tak, aby wtopił się całkowicie i nie był wyczuwalny przy dotknięciu. W zamyśle ma on wyglądać jak namalowany.; ażurowanie - (z franc. ajour - dziurka) - rodzaj zdobienia polegający na wycięciu w materiale otworów o ozdobnym kształcie, skomponowanych tak, aby prześwitywała przez nie płaszczyzna tła. Ten ozdobny układ otworów wykonywany jest w dowolnym materiale i tworzy zespół dekoracyjny; etiuda (od fr. étude - nauka, étudier - uczyć się, studiować )- krótki utwór w sztuce, mający na celu doskonalenie stylu literackiego, gry aktorskiej, techniki malarskiej itp. fasada (fr. façade) - główna, efektowna elewacja budynku, o szczególnie dużej dekoracyjności, często nawet monumentalna, spełniająca funkcje reprezentacyjne wobec całego gmachu, a przez to wyróżniająca się spośród pozostałych elewacji; etui (fr. étui) - niewielki usztywniony pojemnik chroniący różne przedmioty użytkowe i wartościowe; saszetka - płaska torebka z przegródkami, używana raczej przez mężczyzn (od franc. sachet => torba, woreczek); bukiet (fr.bouquet )- dekoracja z kwiatów ułożonych ozdobnie, często artystycznie; kloszard (od fr. clocharde) - bezdomny, włóczęga; szambelan - wysoko usytuowany urzędnik na dworze monarszym, przenośnie także w (samo)rządzie; au pair (l.mn. aux pairs, z fr. "równy", "w normie") - program wymiany kulturowej, szczególnie popularny wśród młodzieży w Europie i Stanach Zjednoczonych. Idea programu au pair powstała w Europie i łączy w sobie cechy wymiany młodzieży i programu zatrudnienia cudzoziemców, przy czym szczególny nacisk położony jest na edukacyjny wymiar programu. Wymiana edukacyjno-kulturowa między au pair a rodziną goszczącą jest podstawowym założeniem programu; w wielu krajach na au pair nakłada się również obowiązek uczestnictwa w kursach językowych.

    W języku francuskim wymowa jest bardzo ważna. Istnieje słowo bardzo podobne do wyrazu le poisson - ryba, a mianowicie le poison oznaczające truciznę. Dlatego należy zawsze poprawnie wymawiać dane słowo! W wyrazie le poisson (ryba) słychać [s] natomiast w le poison słyszymy [z]! Różnicę słychać też na przykład w pauvres pecheurs (biednicy rybacy) i pauvres pécheurs (grzesznicy).

    Czy wiesz, że istnieje 13 sposobów zapisania dźwięku [o] w języku francuskim: o, ot, ots, os, ocs, au, aux, aud, auds, eau, eaux, ho i ö. I ktoś narzeka na polską ortografię?

    Rodzaj męski czy żeński, a może nijaki?

    Do nauki języka przydatne mogą być poniższe materiały:

    Łatwy język francuski
    Le Point du FLE
    Świetny kurs francuskiego
    Francuski - piosenki
    Francuski - serwis Kenis
    Gramatyka francuska
    Francuskie czasowniki
    Francuski - opis z Wikipedii
    Słownik fr-pl-fr
    Programy do nauki
    Program Conjugasion

    ABU : la Bibliotheque Universelle
    Francuska gazeta "Le Monde"
    Francuska gazeta "Le soleil"
    Belgijska gazeta "Le soir"
    Podstawowe słownictwo - wymowa w EuroTalk
    100 najczęściej używanych słówek

    Radio France International (dedykowane dla uczących się języka francuskiego)
    France Inter (audycje w ładnym j.francuskim; aplikacja Intune)
    Franceinfo
    BFM radio
    Le Figaro
    Le Monde

    Nagrania i teksty znanych modlitw chrześcijańskich po francusku (Signe de Croix; Notre Pere; Je vous salue, Marie; Gloire au Pere; Symbole des apôtres)

    Do strony o językach